Zenden en ontvangen
Overleven is waarnemen en reageren. Ieder dier leeft in een omgeving: de zee, het land, de lucht. Daar moet het zien te overleven en daar moet het zijn jongen grootbrengen.
Daarvoor is het voor dieren belangrijk voortdurend signalen uit de omgeving waar te nemen. Als het nodig is kan een dier op die signalen reageren.
Ook jij neemt voortdurend de omgeving waar; al ben je je dat misschien niet altijd bewust.
Startopdracht A Aandachtig waarnemen
Ga stil zitten en sluit even je ogen. Zet al je andere zintuigen ‘op scherp’ gedurende ongeveer een minuut.
Aandachtig waarnemen
Wat heb je waargenomen van de omgeving?
Aandachtig waarnemen
Met welke zintuigen heb je waargenomen?
Aandachtig waarnemen
Welke afstand om je heen heb je op deze manier kunnen waarnemen?
En was dat voor alle zintuigen hetzelfde?
Bespreek je antwoorden in de klas.
Startopdracht B Goede zintuigen
Om de beste kansen te hebben in een bepaalde omgeving zijn sommige zintuigen vaak extra goed ontwikkeld.
Bekijk een stukje uit de film ‘De Nieuwe Wildernis’
Zintuigen
Welke zintuigen zijn extra goed ontwikkeld bij de vos?
Zintuigen
Welke zintuigen zijn extra goed ontwikkeld bij het koninkspaard?
Zintuigen
Welke zintuigen zijn extra goed ontwikkeld bij de strontvlieg?
Startopdracht C Wegtrekken
Sommige dieren leven niet het hele jaar op een bepaalde plaats. Hun zintuigen vertellen hen wanneer het tijd is te vertrekken naar een ander leefgebied. Trekvogels die Nederland verlaten in de herfst om de winter in een warmer land door te brengen zijn bijvoorbeeld de huiszwaluw en de tjiftjaf.
Prikkels
De vogels in het filmpje trekken weg in de herfst. Op welke prikkels reageren ze?
Geef meerdere antwoorden.
Gedrag
Hoe noem je het gedrag zoals is beschreven?
Gedrag
Vertonen alle vogelsoorten dit gedrag ieder jaar?
Elk dier heeft dus zijn zintuigen nodig om goed op de omgeving te kunnen reageren.
In dit blok leer je eerst iets over zintuigen.
Daarna kijk je met welk gedrag dieren op die prikkels reageren.
Tenslotte bestudeer je enkele vormen van communiceren die mogelijk zijn door zintuigen.